TARIH VE KÜLTÜR

Yüzyılların, medeniyetlerin emsalsiz izlerini taşıyan Istanbul, dünyanın en eski şehirlerinden biridir. Roma, Bizans ve Osmanlı Imparatorlukları'na başkentlik yapmış olan Istanbul'un MÖ 7. yüzyılda artık çok kalabalıklaşan Atina'dan çıkan Yunanlılar'ın başındaki Byzas tarafından kurulduğu düşünülür. Kurulmasından itibaren de coğrafi konumu sayesinde de Akdeniz ve Karadeniz'i birbirine bağlayan çok önemli bir ticaret merkezi olmuştur. MS. 4 yüzyılda, Roma Imparatoru Konstantin'in başkenti Roma'dan Istanbul'a taşıması ile birlikte şehrin önemi artar. Ancak Roma Imparatorluğu'nun ikiye bölünmesi ile birlikte Istanbul, doğudaki imparatorluk topraklarının başkenti olur ve şehir, Jüstinyen'in yönetiminde çok canlı bir ticaret merkezi haline gelir. Dördüncü Haçlı Seferi sırasında yakılıp yıkılan kent, 1204-1261 yılları arasında Latin Imparatorluğu'nun başkenti olarak yönetilir. Bizanslılar, yönetimi yeniden ele geçirseler de 1071 yılından beri, doğu sınırlarındaki Türk beyliklerinin giderek güçlenmesinin yarattığı güvenlik sorunları giderek yoğunlaşıyordu. 1453 yılında Osmanlı Sultanı II. Mehmet'in Istanbul'u fethi ile birlikte de şehir, 1922 yılına kadar, Osmanlı Imparatorluğu'nun başkenti olur. 1923 yılında kurulan modern Türkiye'nin başkenti Ankara olarak ilan edilmiş olsa da Istanbul, yüzyıllar boyunca biriktirdiği tarihi, kültürel ve ticari öneminden hiç bir şey yitirmemiştir.


GÖRÜLECEK YERLER

Boğaziçi

Avrupa ve Asya'yı birbirine bağlayan muhteşem Boğaz'ın her iki yakasındaki binalar, Istanbul'un uzun tarihini gözler önüne serer. Ahşap yalılar, estetik camiler ve gösterişli saraylar, ziyaretçilerine eşsiz bir manzara sunarlar. Tarihi yapıların yanı sıra şehrin en iyi restoran ve gece kulüplerinden bazıları da burada bulunmaktadır. Boğaz boyunca sıralanan yerleşim yerlerinin hepsine denizden ulaşım vardır. Boğaz'ı görmenin en iyi yolu, kıyılarında zig zag çizen yolcu vapurlarından birine binmektir. Eminönü'nden başlayan gezi, Asya ve Avrupa kıyılarındaki duraklara sırayla uğranarak tamamlanır. Gezinin tamamı aşağı yukarı 6 saat sürmektedir.
Ortaköy ile Beyelrbeyi arasında uzanan Boğaziçi Köprüsü, Barok tarzda tasarlanan Beylerbeyi Sarayı, Boğaz'ın en gözde semti olan Bebek, 1452 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan Rumeli Hisarı ve Dolmabahçe Sarayı, bu gezinin önemli duraklarından bir kaçıdır.

Haliç

Dünyanın en büyük tabii limanı olarak bilinen uzun ve dar bir boynuz biçimindeki Haliç, Bizans ve Osmanlı döneminde önemli bir donanma ve ticari gemicilik merkezi idi. Bölgenin deniz taşımacılığındaki bu etkin rolünün izleri, bugün hala görünmektedir. Depolama ve gemi yapımının çevrede yarattığı olumsuzluklara rağmen gurup vakti suyun altın rengini aldığı bu yerin kıyıları, hoş parklarla ve yürüme alanlarıyla çevrilidir. Balıkçılar kıyıya bağladıkları teknelerinde balık-ekmek satarlar. Ayrıca bölgenin ıslahı için yoğun bir çevre düzenlemesi projesi de uygulamaktadır. Haliç'in ortasına doğru gidildiğinde yer alan Fener ve Balat semtlerinde, Bizans ve Osmanlı döneminden kalma ahşap evler, kiliseler ve sinagoglarla dolu sokaklar bulunmaktadır. Fener Patrikhanesi de burada yer almaktadır. Biraz yukarıdaki Eyüp, Osmanlı oymacılığının etksini altında kalmış tarihi bir yerdir. Tepedeki Pierre Loti Kahvesi manzaranın keyfine varmak için mükemmel bir mekandır.

Beyoğlu ve Taksim

Beyoğlu, gayrimüslim sakinlerinin çoğunlukta olduğu, inşa edildiği devrin özelliklerini koruyan, 100 yıl öncesinin Avrupa tesirli mimarisiyle görülmeye değer bir semttir. Avrupa'nın ikinci eski metrosu Tünel, halen en kısa metro unvanını korumaktadır. Bu metro ile Galata bölgesine geçmek mümkündür. Tünelin üst ucu, Istiklal Caddesi'nin başlangıcıdır. Eski tramvayların tekrar servise konulduğu, yalnız yayalara açık, eskiden Grand Rue de Pera olarak bilinen bu cadde, Cumhuriyet devrinde konsolosluklara tahsis edilen eski elçilik binaları ile çevrilidir. Caddenin iki yanında, meşhur ve geleneksel pastane, restoran ve dükkanlar sıralanmıştır. Içinde Balık Pazarı bulunan Çiçek Pasajı, her daim popülerliğini korumaktadır. Sinema, tiyatro, kafe ve eğlence yerleri ile cıvıl cıvıl bu cadde, daha sakin ve göz önünde olmayan noktalarında da gayrimüslim cemaatlerin ibadet yerlerini barındırır.
Tünelin üst kısmında, Istiklal Caddesinin başlangıcındaki Divan Edebiyati Müzesi de güzel bir yapıdır. Aslen Galata Mevlevihanesi olan bu mekanda Mevleviler, her ayın ilk Pazar günü sema ederler.

Sultanahmet

Şehrin bu bölümü adını, Sultanahmet Cami'ni yaptıran I. Ahmet'ten alır. Caminin karşısında ise erken dönem Bizans mimarisinin en çarpıcı ve bilinen örneği olan Ayasofya yükselir. Sultanahmet Cami'nin yanındaki dikdörtgen alan, Romalıların at yarışları düzenlediği Hipodrom'dur. Tarihi Sultanahmet meydanının etrafında ayrıca Haseki Hürrem Hamamı, Yerebatan Sarayı, Türk ve Islam Eserleri Müzesi, Mozaik Müzesi, Dikilitaş gibi tarihi eser ve binalarla çevrilidir.

Ortaköy

Boğaziçi Köprüsü'nün dibindeki Ortaköy, Istanmbul'un tarihi meydanalrından biridir. Eskiden balıkçıların günlük avlarını boşaltmak için kullandığı Iskele Meydanı, bugün müthiş bir canlılığa sahiptir. Bugün Çırağan Sarayı, Kabataş Erkek Lisesi, Feriye, Princess Oteli, ve cami kilise ve sinagog üçgeninde yer alan Ortaköy, Istanbul'un önemli eğlence ve alışveriş merkezlerinden birisidir.

Sarıyer

Tarabya'dan sonraki virajdan, Boğaziçi'nin Karadeniz'e kavuştuğu noktadan, Sarıyer semti içlerine kadar elçiliklere ve şahıslara ait eski yazlıklar ve balık lokantaları sıralıdır. Büyükdere'den ayrılan dar bir yol orman içlerini aşarak, bentleri geçerek Karadeniz sahillerine, meşhur Kilyos plajlarına ulaşır. Sarıyer ve sonraki Rumeli Kavaği, vapur seferleri ile Boğaz'ı gezenlerin Avrupa yakasındaki son iskeleleridir.

Üsküdar

Kadıköy ile birlikte Anadolu Yakası'nın en önemli ilçelerindendir; Avrupa tarafına geçişte kullanılan iskeledir. Meydandaki 16. yüzyıl camileri, ortadaki abidevi çeşme, sahildeki minyatür Şemsi Paşa Cami ve Medresesi Türk sanatının güzel örnekleridir. Tarihi Karacaahmet Mezarlığı ve daha ilerideki büyük ve küçük Çamlıca tepeleri Üsküdarın sırtlarında bulunur. Tepeler çamlıklarla örtülü olup, Adaların ve Boğazın kuş bakışı manzaralarına hakimdir.
Üsküdar, Kız Kulesi ile bütünleşmiş bir semttir. Orjinali Bizans dönemine ait bir kulenin yerine 18. yüzyılda yaptırılan Kız Kulesi, Üsküdar'ın tam karşısındaki adacıkta yükselmektedir.

Kadıköy

Anadolu Yakası'nın diğer önemli ilçesi, güzel Kadıköy'de tarihi yapı bulunmaz. Antik Kahlkedon yerleşim biriminde sonraları birçok manastır inşa edilmişti. M.S. 5. yüzyıl Hıristiyanlık dünyası önemli konsül toplantıları burada yapılmıştı. Ancak tarihi binaların be eski bahçeli malikanelerin çok azı zamanımıza gelebilmiştir. Yat Kulüpleri, marinalar, geniş caddeler, Kadıköy sahilleri boyu uzanır.
Fenerbahçe güzel bir gezinti yeridir. Meşhur Bağdat Caddesi de alışveriş imkanları ile ünlüdür. 1908 yılında tamamlanan Prusya mimari tarzında inşa edilmiş olan Haydarpaşa Tren Istasyonu, Üsküdar çıkışındadır. Istasyon, tarihi Bağdat demiryolunun ilk (veya son) durağı olarak tarihte yerini almıştır.

Şile

Üsküdar'dan 50 km, mesafedeki bu şirin ve güzel turistik kasaba, Karadeniz sahillerindedir. Kısmen tamamlanmış otoyolu ve sonrası ormanları aşan virajlı yol ile geniş ve meşhur Şile plajlarına ulaşılır. Balıkçı barınağı, Ceneviz kale kalıntısı ve şöhretli feneri görülmeye değer yerlerdir.

Adalar

Adalar, Istanbul'a çok kısa bir vapur yolculuğu mesafesindedir. Vapurlar, Marmara Denizi'ndeki en büyük 4 adaya, Kınalı Ada, Burgaz Adası, Heybeli Ada ve Büyük Ada'ya uğrar. Haliç girişi ve Kabataş Iskelelerinden kalkan vapur veya deniz otobüsleri, bu dört adaya muntazam seferler yaparlar. Mayıs ayından eylül sonuna kadar kalabalıklaşan Adalar diğer zamanlarda tenhadır. Yerleşim bölgelerinin iskelelere yakın çevrelerde, şehre bakan yönde geliştiği, tepeleri çamlıklarla örtülü ada yollarının tek vasıtası faytonlardır. Mevsim boyu, bilhassa tatil günlerinde koylar ve plajlar özel yat ve motorların, yelkenli teknelerin çekici duraklarıdır.
Heybeli Ada'nın ikiz tepeleri arasında Deniz Lisesi üst binası bulunurken, öndeki diğer tepe üzerinde, çamlık içerisinde, Rum Ruhban Okulu ilk görülen büyük yapılardır. Takımadaların en büyüğü ve meşhuru Büyük Ada'dır. Fayton turu ile etrafı iki saate yakın bir sürede dolaşabilirsiniz. Ancak bir saatte dolaşılan yarım tur daha çekicidir.

NE YAPILIR

Kültür Durakları - Müzeler

Arkeoloji Müzesi

19. yüzyılın ortalarında oluşturulmaya başlanmış bu koleksiyon, Osmanlı Imparatorluğu'nun dört bir yanından toplanan eserlerle çok kısa bir süre içinde zenginleştirilmiştir. Klasik dönem koleksiyonu özellikle önemlidir.
Adres: Osman Hamdi Bey Yokuşu Gülhane - Istanbul
Tel: (+90 212) 520 77 40
Faks: (+90 212) 527 43 00

Aya Irini Kilisesi (St. Irene)

Istanbul'da yapılan ilk kilisedir. Konstantin'in emri üzerine 4. yüzyılda yapılmış, Jüstinyen zamanında restore edilmiştir. Yapı, Hıristiyanlık öncesi döneme ait bir tapınağının üzerine inşa edilmiştir.
Adres: Topkapı Sarayı Avlusu, Sultanahmet-Istanbul
Tel: (+90212) 528 4500
Faks: (+90212) 512 5474

Ayasofya Müzesi

Mimarisi, ihtişamı, büyüklüğü ve işlevselliği yönünden ilk ve son eşsiz uygulama olarak görülen Ayasofya; Osmanlı camilerine fikir bazında da olsa esin kaynağı olmuştur. Yapı, doğu-batı sentezinin bir ürünüdür. Bu eser, dünya mimarlık tarihinin günümüze kadar ayakta kalmış en önemli anıtları arasında yer almaktadır. Bu nedenle, Ayasofya, tarihi geçmişinin yanı sıra, mimarisi, mozaikleri ve Türk çağı yapıları ile yüzyıllar boyunca tüm insanlığın ilgisini çekmiştir.
Adres: Sultanahmet Meydanı - Istanbul
Tel: (+90 212) 528 45 00
Faks: (+90 212) 512 54 74

Büyük Saray Mozaikleri Müzesi

Mozaik Müzesi, Bizans imparatorlarının Büyük Sarayı'ndan kalmadır. 5. ve 6'ncı yüzyıl nadide mozaik döşemeler burada korunmaktadır.
Adres: Sultanahmet Arastası - Istanbul
Tel: (+90 212) 511 97 00

Sadberk Hanım Müzesi

Boğazdan yukarıya doğru, Büyükdere'nin kenar mahallesindeki, 19 uncu yüzyıl iki ahşap villayı, Sadberk Hanım Müzesi koleksiyonları doldurmaktadır. Önceden Türk süsleme sanatı örneklerinin sergilendiği bu özel müze yeni arkeolojik koleksiyonun eklenmesi ile daha da büyümüştür. Çarşamba hariç her gün ziyarete açıktır.
Adres: Büyükdere Piyasa Caddesi No: 27, Sarıyer-Istanbul
Tel: (+90 212) 242 0365
Faks: (+90 212) 512 5474

Yerebatan Sarnıcı

Bizans Sarnıcı olarak da anılan sarnıç, Ayasofya'nın yakınındadır. Büyük salonun ince tuğla kemerleri 136 adet korint stili sütunla desteklenmektedir. Salı hariç her gün ziyarete açıktır.
Adres: Yerebatan Caddesi No: 13, Sultanahmet-Istanbul
Tel: (+90 212) 522 1259

Kültür ve Inanç Durakları- Camii, Kilise ve Sinagoglar

Istanbul'da, yukarıda bahsi geçenler haricinde de çok sayıda camii, kilise ve sinagog bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Hırka-i Şerif Camii

Atik Ali semtinde bulunan camiyi 1850 yılında Sultan Abdülmecit yaptırmıştır. Mihrap önündeki kubbeli bölümde, Hz. Muhammed'in Veysel Karani'ye verdiği hırkası korunmaktadır. Kesme taştan, sekiz köşeli yapı, pencereli bir kubbeyle örtülüdür. Mihrap ve minber al somaki mermerdir.

Ortaköy Camii

Ortaköy Iskelesi yanındadır. Sultan Abdülmecit 1853 yılında Mimar Karabet Balyan'a yaptırmıştır. 1960-1972 yıllarında onarılmıştır. Tek kubbeli, iki ince minareli, barok üslupta bir yapıdır.

Neve Şalom Sinagogu

Galata'da Büyük Hendek Caddesi üzerindeki Sinagogun adı 'Barış Vahası' anlamına gelmektedir. 25 Mart 1951 tarihinde açılışı yapılan bu sinagog, halen Istanbul'un en modern ve görkemli sinagogu olup, düğün, bar, mitzva (ergenlik töreni) ve cenaze gibi birçok dini törene veya Hahambaşılık Is'ad törenlerine sahne olmuştur.

Eğlence-Alışveriş

Istanbul sadece alışveriş için bile ziyaret edilebilir. Geleneksel pazar ve dükkânları ile dev modern alışveriş merkezleri bir arada bulmak mümkündür. Alışverişe başlamak için en uygun yer, hiç şüphesiz Kapalı Çarşı'dır. Labirente benzeyen civar sokaklarda 4000'e yakın dükkan bulunur. Eminönü'ndeki Yeni Cami'nin yanında yine önemli bir geleneksel çarşı, Mısır Çarşısı yer alır. Bu geleneksel çarşılarla tam bir tezat içindeki modern mağazalar ise Taksim, Nişantaşı ve Şişli boyunca sıralanır. Istiklal, Cumhuriyet ve Rumeli caddelerinde her keseye uygun seçenekler bulmak mümkündür.

Ayrıca Topkapı bölgesi, Cihangir-Çukurcuma Sokağı, Üsküdar-Büyükhamam Sokağı, Kadıköy-Çarşı durağı yakınındaki bitpazarları ve antikacılar da Istanbul'un alışveriş seçeneklerini zenginleştiren unsurlar arasında yer alır.

Eğlence-Gece Hayatı

Her zevk ve bütçeye göre eğlenceyi içinde barındıran Istanbul gece hayatı, konuklarına unutulmaz anlar vaat etmektedir. Nevizade Sokağı'ndaki geleneksel meyhaneleri, Bebek ve ötesindeki lüks eğlence mekanları, gece yarısından sonra bile açık olan lokantalar ve çorbacıları, deniz üzerinde düzenlenen partileri ve sakin, enfes manzaralı kafeleriyle ünlüdür.

ULAŞIM

Karayolu:

Şehir içi ulaşım: Minibüs ve otobüslerin yanı sıra, merkezi Aksaray'da olan tramvay, Taksim ile Levent arasındaki metro, Beyoğlu'ndaki elektrikli tramvay sıkça kullanılan şehir içi ulaşım araçlarıdır.
Şehirlerarası ulaşım: Istanbul'dan yurdun her tarafına karayolu bağlantısı vardır. Yurtiçi ulaşımının hareket noktası, Anadolu yakasında Harem, Avrupa yakasında Esenler de bulunan uluslararası otogarıdır.
Otogar Tel : (+90-212) 658 05 05 - 658 10 10 - 658 00 36 (9 Hat) - 333 37 63 - 310 63 63

Demiryolu: Istanbul'dan Ankara, Izmir ile Doğu Anadolu şehirlerine demiryolu bağlantısı vardır. Istanbul'dan yurtdışına Sirkeci- Viyana, Münih, Budapeşte, Selanik, (Eskişehir, Konya, Gaziantep)- Halep, (Tatavan, Van)- Tahran, S, Moskova, Bükreş'e tren seferleri bulunmaktadır.
Istasyon Tel : (+90-212) 348 80 20 - 336 19 16 - 337 87 24
Haydarpaşa Gar: Tel: (+90-216) 348 80 20/336 19 16
Rezervasyon Tel: (+90-216) 337 87 24
Danışma Tel: (+90-216) 336 04 75
Sirkeci Gar Tel: (+90-216) 520 65 75
Danışma Tel: (+90-216) 527 00 50

Denizyolu: Istanbulda hem şehir içi, hem de yurt içi ulaşım sağlanmaktadır. Ayrıca marinaların Avrupa limanlarına bağlantısı vardır.
Şehir içi Denizyolu Ulaşımı: Kadıköy- H.Paşa- Karaköy, Eminönü- Üsküdar, Eminönü-Kadıköy, Köprü-Yeniköy, Beykoz-Kavaklar, Sirkeci- Bostancı, Köprü-Adalar, Köprü-Yalova, Kabataş-Çınarcık, Bostancı-Çınarcık arasında vapur işlemektedir.

NEREDE NE YENIR

Istanbul mutfağı, Dünyanın önde gelen mutfaklarındandır. Imparatorluk başkenti olan kente ülkenin her yanından gelen malzemeler, ustalar, tarzlar, ve lezzetler Osmanlı Türk mutfağının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Imparatorluk mutfağının devamı olan ve yeni tatlara açık olan Türk mutfağı her gün zenginleşmektedir. Istanbul mutfağında, kuzu, koyun veya dana etine ilave edilen çeşitli sebzeler esas yemeklerdir. Pilav, börek çeşitleri, bulgur, kuru fasulye, zengin zeytinyağlı sebzeler yan öğünler olarak servis yapılır. Köfte ve şiş kebabı, döner kebap veya acılı, yoğurtlu, patlıcanlı diğer kebap çeşitlerinin makbulleri özel kebapçılarda bulunur. Hamur tartları, baklava, kadayıf ve benzerlerinin hakiki lezzetlisi, bu işi bazen birkaç nesildir devam ettiren küçük dükkanlardan temin edilir.
Rakı ve ayran, en meşhur iki Türk milli içkisidir. Her ikisi de süt rengindedir: Alkollü olanı rakı; su katınca beyazlaşan sert bir içkidir. Diğeri ise sulandırılmış yoğurttan imal edilen serinletici; ayrandır. Meşhur Türk Kahvesi, küçük fincanlarda sade veya şekerli misafirlere her firsatta ikram edilir. "Bir fincan kahvenin 40 yil hatırı vardır" sözü kahvenin Türkler tarafından bilinen kıvamı ile kullanılmaya başlandığı 16. yüzyıldan beri söylenmektedir.

YAPMADAN DÖNME

Istanbul'un dini mimari şaheserlerinden Süleymaniye Camii'ni ve Sultanahmet Camii'ni görmeden,

Ayasofya ve Kariye Müzesi'ni ziyaret etmeden,

Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı ve Rumeli Hisarını gezmeden,

Boğaz'da ve Adalar'da vapur gezisi yapmadan,

Galata Kulesinden ve Pierre Loti'de Istanbul manzarası seyretmeden,

Sanat ve kültür etkinliklerini izlemeden,

Eğlence hayatını merak edip, görmeden,

Ortaköy pazarına uğramadan,

Büyükada'da fayton turu yapmadan,

Boğazda, Kumkapı'da, Çiçek Pasajı'nda balık, Kanlıca'da yoğurt, Beyoğlu'nda profiterol yemeden,

Kapalıçarşı'da halı, mücevherat, deri giyim eşyaları, Mısır Çarşısında lokum, baklava, pastırma, şekerleme almadan

Beyoğlu'nda ve diğer alışveriş merkezlerinde alışveriş yapmadan
dönmeyin.

ÖNEMLI TELEFONLAR

Valilik : (+90-212) 514 17 50
Belediye : (+90-212) 512 55 00
Hastane : (+90-212) 588 48 00
Polis : (+90-212) 635 00 00
Jandarma : (+90-212) 779 30 18
Liman : (+90-212) 245 53 66 - 249 71 78 - 249 18
Il Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Adres : Alay Köşkü, Gülhane Parkı içi, Eminönü / Istanbul
Tel: (212) 5286821 - 22
Faks: (212) 5286820